ΣΤΙΓΜΕΣ ΓΕΜΑΤΕΣ ΑΡΩΜΑ..

Από τον 6ο μ.Χ. αιώνα, που πρωτοχρησιμοποιήθηκαν οι κόκκοι του, μέχρι το τέλος του 20ού είναι ασύλληπτος ο αριθμός των ανθρώπων που χαλάρωσαν, κουβέντιασαν, κουτσομπόλεψαν, χαμογέλασαν ή άναψαν σκεπτικοί ένα τσιγάρο μπροστά σε ένα φλιτζάνι αχνιστό καφέ...

Καθημερινά χιλιάδες άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο ξυπνούν με τον ίδιο τρόπο: πίνοντας ένα φλιτζάνι καφέ. Αργότερα, μέσα στην ημέρα ο καφές τούς συνοδεύει στις δύσκολες στιγμές της εργασίας τους, ενώ για κάποιους άλλους αποτελεί ένα ευχάριστο διάλειμμα, μια τονωτική ανάπαυλα ή μια στιγμή ξεκούρασης.
Με επίκεντρο τα ροφήματα ο κόσμος χωρίζεται για άλλη μια φορά στα δύο: στον κόσμο του καφέ και στον κόσμο του τσαγιού.
Ο μεν καφές συμβολίζει την ένταση και τους σύγχρονους ρυθμούς, το δε τσάι την ηρεμία και τους συμπαντικούς ρυθμούς της φιλοσοφίας του τεϊσμού.
Φυσικά, εμείς οι Έλληνες, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πως ουσιαστικά και τα δύο ροφήματα μπορούν να εκφράσουν τις ίδιες ιδέες. Ξέρουμε τι είναι το "νευρικό" τσάι, στα όρθια, από το φακελάκι ή την άμεση εκδοχή του και τι σημαίνει καφές και ραχάτι, όπως τα εννοούσε πάντα η Ανατολή.

Στην εποχή των αράβων

Εξάλλου, ο καφές κατάγεται από την Ανατολή και συγκεκριμένα από την περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, κατά πάσα πιθανότητα δε ως χώρα καταγωγής του προσδιορίζεται η Αιθιοπία, αλλά έχουν βρεθεί πηγές που αποδεικνύουν τη χρήση του καφέ στην Υεμένη και χρονολογούνται από το 600 μ.Χ. Γύρω στα μέσα του 13ου αιώνα όλος ο αραβικός κόσμος κατέχει την τέχνη του καφέ. Πως να τον συλλέγουν, να τον στεγνώνουν, να τον αλέθουν, να τον βράζουν και να φτιάχνουν ένα δυνατό αφέψημα με έντονο άρωμα και βαρύ ντελβέ (κατακάθι, ίζημα).

Οι Άραβες ήταν για πολλούς αιώνες οι καλύτεροι έμποροι και αυτοί που κυριαρχούσαν στις αγορές τού μέχρι τότε γνωστού κόσμου. Οι Χριστιανοί έρχονται μεν σ΄επαφή μαζί τους, αλλά απέφευγαν το "διαβολικό" τους ρόφημα που ήταν μαύρο και πικρό - πού ζάχαρη ακόμα! Και μολονότι ο Πάπας Κλήμης ο Η' (1336 - 1605) έδωσε στο ρόφημα αυτό την αγία έγκρισή του δοκιμάζοντας το ο ίδιος και εκτιμώντας το δεόντως χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να διαδοθεί η μόδα του καφέ. Έτσι, απαιτήθηκε ένας πράκτορας - τριπλός μάλιστα - με εικονικό επάγγελμα αυτό του διερμηνέα για να διδαχθούν οι Ευρωπαίοι την τέχνη του καφέ.

Ο πρώτος βιενουά

Ο Φραντς Γκεόργκ Καολστίτσκι, πολωνικής καταγωγής, με τα χρήματα που πήρε ως ανταμοιβή από τον Λεοπόλδο τον Α΄της Αυστρίας επειδή μετέφερε την έκκλησή του για βοήθεια στο δούκα της Λωραίνης, άνοιξε στα 1683 το πρώτο καφενείο, στη Βιέννη. Εκεί, ο διορατικός Πολωνός έχοντας περάσει τόσες φορές τον κλοιό των 300.000 Τούρκων, που πολιορκούσαν τη Βιέννη και έχοντας μάθει τα μυστικά του καφέ, άρχισε να παρασκευάζει το ρόφημά του, χρησιμοποιώντας καφέ από τα τσουβάλια που έκανε κτήμα του μετά την αποχώρηση των Τούρκων. Στην αρχή ο "Οίκος της Μπλε Φιάλης" - αμιγώς καφενείο - δεν τα πήγαινε καλά, μολονότι βρισκόταν κοντά στην πλατεία του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Στεφάνου - πιο κεντρικά δεν γίνεται! Σκέφτηκε λοιπόν, ο άνθρωπός μας να προσαρμόσει το ρόφημά του στα γούστα των Βιενέζων. Στην αρχή φίλτραρε το αμμώδες κατακάθι (ντελβέ) που ενοχλούσε την πελατεία του. Ύστερα γλύκανε τον καφέ με λίγο μέλι και του πρόσθεσε γάλα. Ο πρώτος βιενέζικος καφές (caffe niennois) είχε γεννηθεί. Κάποια χρόνια αργότερα το μέλι αντικαταστάθηκε από την, ευρέως κυκλοφορούσα τότε, ζάχαρη. Όταν κάποτε του ήρθε η έμπνευση να κτυπήσει το γάλα και να προσθέσει κανέλα, δημιούργησε ένα πρόδρομο του καπουτσίνο.

Έμελλε να ακολουθήσουν το 1720 το "Caffe Florian" στη Βενετία, το 1739 το "Caffe Greco", στη Ρώμη.

Βέβαια, οι Γάλλοι μπορούν να υπερηφανεύονται πως από το 1670 ο Ιταλός Προκόπιο ντέι Κολτέλι σέρβιρε καφέ στο "Cafe Procope", μαζί με τις λεμονάδες, τα σερμπέτια και τις "παγωμένες κρέμες" του. Οι Γαλλίδες αρχόντισσες έστελναν μάλιστα τους αμαξάδες τους να τους φέρουν τον καφέ στην άμαξα, γιατί η είσοδος των γυναικών στα καφέ απαγορευόταν.

(Η ιστορία του καφέ συνεχίζεται εδώ)